Kunstproject rivier, boot, stad

Het project is de afsluiting van de herinrichting van de historische wijk het Hofkwartier. Het doel is om het Dordrechts Museum, Cinema The Movies en Het Hof van Nederland op een aantrekkelijke manier met elkaar te verbinden. De (wandel)route tussen de drie wordt fraaier door de kunst die er komt.

De opdrachtgevers zijn de gemeente Dordrecht en het Dordrechts Museum. Het museum is verantwoordelijk voor kunst in de openbare ruimte.

Als gemeente dragen we € 270.000,- bij. Om het totale kunstbudget te verhogen zijn aanvragen gedaan bij fondsen en sponsors gezocht. Op dit moment is het kunstbudget dankzij de financiële steun van landelijke fondsen als Mondriaanfonds, Prins Bernhard Cultuurfonds en BankGiro Loterijfonds verdubbeld. Er lopen nog aanvragen voor aanvullende financiering waarmee we het totale budget voor het project hopen te verhogen.

De ontwikkeling van het Hofkwartier is al jaren geleden in gang gezet en bevindt zich nu in de afrondende fase. De verbindende route tussen het Dordrechts Museum en Het Hof van Nederland / Regionaal Archief loopt door het Hofkwartier via de Kloostertuin. We willen deze route  aantrekkelijk  maken voor bezoekers en bewoners. Ook willen we een zichtbare verbinding leggen tussen de culturele instellingen. Om die reden is kunstenaar Edward Clydesdale Thomson gevraagd om hier een kunstproject voor te ontwikkelen. Het project is gestart in 2019 en was oorspronkelijk ook onderdeel van het jaar dat Dordrecht 800 jaar stadsrechten viert (2020). Dit project viel eigenlijk ook onder het activiteitenprogramma van de destijds geplande viering in de stad. Door corona heeft dit maar deels plaatsgevonden en is ook dit evenement dat onderdeel is van het project uitgesteld tot 2022.

In 2019 is er een pitch geweest met 3 kunstenaars. Er is toen door een commissie bestaande uit leden van de gemeenteraad en het museum gekozen voor het plan van Edward Clydesdale Thomson.

De gemeente geeft geld uit op vele terreinen. Van aanleg en onderhoud van wegen tot jeugdzorg, van sport tot riolering, van werkgelegenheid tot onderwijs. De gemeente hecht ook belang aan cultuur in de stad. Dat gaat in de vorm van subsidie naar instellingen als Schouwburg Kunstmin en het Dordrechts Museum, naar culturele educatie, maar ook naar kunst in de openbare ruimte. De gemeente wil met kunst de kwaliteit van de openbare ruimte verbeteren en de belevingswaarde van de gebouwde omgeving verhogen.

Het kunstproject rivier, boot, stad is één van de laatste onderdelen van het programma Hofkwartier. De gemeenteraad heeft met dit programma ingestemd en er geld voor beschikbaar gesteld.

De vraag of het niet zonde is om het schip kapot te laten gaan is een logische. We willen vasthouden aan zijn schoonheid. We geven schepen namen, staren naar hun trage beweging over het water en we bewonderen hun kracht en constructie. Een schip dat vergaat heeft iets emotioneels en tragisch. Maar er zit ook schoonheid in verwoesting. Daarin ervaar je het moment van transformatie en het verlopen van de tijd. 

Kunst biedt ons handvatten waarmee we kunnen reflecteren op het leven. Elk schip heeft zijn doel. Sommige vervoeren goederen, andere zijn pleziervaartuigen. In dit geval is het schip gebouwd om iets onmogelijks te doen en vertelt daarmee een verhaal. Een verhaal dat begint met de geschiedenis van Dordrecht en de verbinding met de binnenvaart. Het is een verhaal dat wordt uitgedragen door de teams van vrijwilligers die het schip bouwen en door de smalle straatjes slepen. Het laat zijn sporen achterlaat in de houten romp terwijl het schip uit elkaar valt in de straatjes. Keer op keer wordt het verhaal verteld door de in brons gegoten fragmenten van de boot die zichtbaar zullen blijven langs de route. 

Het verslepen van het schip van het Dordrechts Museum naar het Hof van Nederland gebeurt - onder voorbehoud - op zaterdag 17 september. Het evenement begint om 10.30 uur en duurt tot 17.00 uur. Voor het evenement worden de Museumstraat en omgeving afgesloten. Wel blijft het gebied bereikbaar voor hulpdiensten en bestemmingsverkeer. 

De brokstukken zullen direct na afloop van het evenement gedocumenteerd worden. Ze worden vervolgens overgebracht naar de studio van de kunstenaar om omgewerkt te worden tot sculpturen. De sculpturen worden in de loo van 2022 aangebracht langs de route. 

De gemeente wil het speelplaatsje aan de Augustijnenkamp vernieuwen. Hiervoor zijn gesprekken gaande met meerdere partijen. Kunstenaar Edward Clydesdale Thomson is bij dit proces betrokken. Hij is gevraagd na te denken over een ontwerp voor een nieuw speeltoestel. De gesprekken bevinden zich nog in de verkennende fase. Wanneer een sculptuur onderdeel wordt van het speelplaatsje zal dat zijn in de vorm van een speelobject dat bijdraagt aan het speelplezier van de kinderen. Zo slaan we twee vliegen in één klap. Het speelplaatsje wordt vernieuwd en het krijgt tegelijkertijd een 'kunst-speelobject' binnen het project rivier, boot stad. 

Speelobjecten moeten vanzelfsprekend voldoen aan de geldende Europese regelgeving rondom speeltoestellen. Hiermee wordt bij het ontwerpen rekening gehouden. Waar nodig schakelen we experts in. Het nieuwe speelobject krijgt een meer bijzondere vorm dan de standaard speelobjecten, maar voldoet aan de Europese regelgeving en daarmee aan de veiligheidseisen. 
De sculpturen van het kunstproject worden in de loop van 2022 opgeleverd. Omdat er bij het speeltoestel meerdere partijen betrokken zijn, kan de oplevering van het speeltoestel wat meer tijd in beslag nemen. 

Wanneer de plannen voor het speelplaatsje een concretere vorm hebben, leggen we die aan de omwonenden voor. Zij krijgen de kans hierop te reageren. Het is van belang dat de sculptuur een verbetering oplevert ten opzichte van de huidige situatie. Feedback van de gebruikers en omwonenden van het speelplaatsje is daarom te zijner tijd zeer gewenst. 

De deelnemers krijgen veiligheidshelmen.

Dit houden we geheim. Kom zaterdag 17 september kijken hoe de reis vanuit de museumtuin zal starten en hoe de kunstenaar de plannen van het hek heeft omgezet in een nieuw plan.

In het oorspronkelijke idee van de kunstenaar was opgenomen dat de monumentale museummuur tijdelijk vervangen zou worden en dat het schip door een replica van het hek zou breken. Dit plan stuitte op kritiek vanuit de stad. Hierdoor heeft de kunstenaar zijn plannen moeten wijzigen. De ideeën waarmee inwoners van de stad kwamen inspireerden Thomson tot het maken van een serie animaties, die te zien zijn in de vaste collectie van het Dordrechts Museum.

Op 17 september kun je zien voor welke oplossing Edward Clydesdale Thomson heeft gekozen en hoe de boot zijn reis vanuit de museumtuin naar het Hof van Nederland zal maken.

• Er is van 2019 t/m nu toegewerkt naar het evenement. Het project duurt tot 2023/2024 wanneer de sculpturen zijn geplaatst. Na het evenement gaat het project zijn laatste fase in.
• Er is met zes vrijwilligers en zeven stagiaires aan de boot gewerkt. In totaal hebben er ruim 25 mensen aan het project meegewerkt.
• De boot is 14 meter lang en 3,5 meter breed
• De boot valt tijdens de route uit elkaar in 9 brokstukken

Edward Clydesdale Thomson heeft zich bij zijn research voor dit project verdiept in de ontstaansgeschiedenis van de stad. Scheepvaart speelt daarbij een cruciale rol. De eerste nederzettingen vestigden zich aan het riviertje Thuredrith. De naam Dordrecht is daarvan afgeleid. Ook eeuwen later was het water rond Dordrecht bepalend voor de welvaart en de rol die de stad heeft gespeeld in de geschiedenis. Vervoer over het water ging al die eeuwen per boot. De boot die mensen en goederen verplaatst en traag door het landschap trekt. Soms voortgebracht door zeilen in de wind of door mankracht en peddels. Later werden er ook trekschuiten gebruikt. Thomson zag de belangrijke relatie tussen de boot en de stad. Het ontstaan van een nieuwe stad precies op het litteken in het landschap dat het slepen van boten achterliet, bracht hem op het idee om een boot dwars door de stad te trekken. Niet over het water, maar door de straten. Een dramatisch beeld, dat enerzijds vervreemdend is, maar anderzijds de relatie tussen boot en stad letterlijk weergeeft. De inzet van de inwoners van de stad is daarbij cruciaal om het project een collectieve herinnering te maken in de geschiedenis van de stad.