Op weg naar de bezuinigingen

We moeten in 2029 een begroting hebben die klopt. Dit betekent dat de uitgaven gelijk moeten zijn aan de inkomsten. Nu is er voor 2029 een tekort van €19 miljoen. Dit kan nog veranderen, maar dit is voor nu het bedrag waar we ons op richten.

In juni komt het college met een voorstel voor de raad. De raad beslist hierover in juli. Daarna krijgen de bezuinigingen een plek in de begroting, die in november wordt goedgekeurd. Sommige bezuinigingen kunnen meteen worden doorgevoerd. Maar andere maatregelen hebben meer tijd nodig en beginnen pas in 2027 of later. Dit hangt af van de specifieke maatregel. Bovendien willen we dit zorgvuldig doen, ook voor onze partners in de stad.

We voeren veel taken uit voor de stad. Zoals het aanleggen van fietspaden, het verzorgen van straten, speelplekken en parken, het beschikbaar maken van bedrijventerreinen en het ondersteunen van inwoners die minder geld hebben. Maar vanaf 2026 ontvangen gemeenten veel minder geld van het Rijk. Dat zorgt voor een flink financieel tekort in onze stad. Tegelijkertijd stijgen onze kosten. Zo moeten we in de toekomst veel voorzieningen in de stad opknappen of vervangen. Denk bijvoorbeeld aan scholen, sportplekken, kades en gemeenschappelijke gebouwen. Ook stijgen de zorgkosten voor jeugdhulp en Wmo. Dat kost de komende jaren bij elkaar veel geld. Kortom, minder inkomsten en meer uitgaven. En dus zijn de bezuinigingen nodig.  

De bezuinigingen zullen straks de stad raken. Daarom vroegen we Dordtenaren wat zij belangrijk vinden voor Dordrecht. Nu en in de toekomst. We zijn in gesprek gegaan met inwoners, raadsleden, maatschappelijke partners en scholieren. Ook konden inwoners tot en met 9 oktober 2024 een online vragenlijst invullen op Doe Mee Dordrecht. Ruim 1200 mensen deden dat. We zijn heel blij met zoveel betrokkenheid!   

Van de uitkomsten van de gesprekken en de enquête is een verslag gemaakt. Dit verslag kunt u downloaden. Het college van burgemeester en wethouders neemt deze uitkomsten mee bij het maken van bezuinigingsvoorstellen voor de gemeenteraad.  

De belangrijkste hoofdlijnen samengevat:  

• Inwoners en organisaties zijn creatief. Geef hun het vertrouwen en ruimte om met initiatieven te komen. 
• Inwoners willen bovendien actief bijdragen aan hun buurt, bijvoorbeeld door groenonderhoud of buurtactiviteiten. Stimuleer dat. 
• Zorg dat basisvoorzieningen in de stad op orde zijn. Focus bij overige investeringen op de toekomst, niet alleen op het hier en nu.  
• Richt je bij hulp en ondersteuning vooral op inwoners met lagere inkomens en kwetsbare groepen. 
• Besteed als gemeente je geld efficiënt. Bijvoorbeeld door gebouwen op meer manieren te gebruiken.  
• Is er minder geld? Handel dan als gemeente sober. Geen prestigeprojecten of -evenementen. Richt je op noodzakelijke projecten die direct bijdragen aan het dagelijks welzijn en de economische of sociale doelen van de stad is.

Nee. Het lijkt in berichtgeving alsof er bezuinigingsvoorstellen liggen. Of dat er zelfs al besluiten zijn genomen over de bezuinigingen. Dat is niet het geval.
Wat ligt er wel? Een lijst met €25 miljoen aan mogelijke maatregelen die geld kunnen besparen of opleveren. Deze lijst brengt puur in beeld wat er zou kunnen. Zonder de vraag of je dit als stad ook wilt. Dit zijn dus geen voorstellen.
Daarnaast is in beeld gebracht welke ruimte de raad heeft om eventueel belastingen te verhogen. Die ruimte is maximaal €7 miljoen. Ook dit is geen voorstel, maar een mogelijkheid die de raad kan overwegen.

Opgeteld heeft de raad daarmee voor €32 miljoen aan opties op tafel. Zo kan de raad goed overzien wat er mogelijk is. En aangeven wat zij zouden willen en wat niet.

Daarna maakt het college een voorstel voor een totaalpakket van €19 miljoen aan bezuinigingen. Dus pas in juni ligt er een voorstel. En in juli neemt de raad een besluit.

In de lijst van €25 miljoen is de OZB niet meegerekend. Het is aan de raad om te bepalen of ze hier uiteindelijk voor kiest. Ten opzichte van het landelijk gemiddelde heeft Dordrecht nog behoorlijk wat ruimte om de OZB te verhogen. Als dit maximaal wordt benut, levert dat €7 miljoen per jaar extra op. Die opbrengst hoeft dan niet bezuinigd te worden op andere zaken. Dus in totaal heeft de gemeenteraad €32 miljoen aan opties op tafel, om uiteindelijk tot een pakket van €19 miljoen aan besparingen te komen. Er valt dus wat te kiezen.

Natuurlijk kijken we ook naar onze eigen organisatie. In de lijst met mogelijke maatregelen komt dit duidelijk naar voren. Heel veel mogelijke maatregelen hebben ook gevolgen voor onze organisatie. Daarnaast verminderen we het aantal extern ingehuurde medewerkers en versoberen we onze uitgaven. In totaal kan de bezuiniging op de eigen organisatie oplopen tot €4 miljoen.

Er zitten in de lijst van mogelijke maatregelen niet alleen bezuinigingen, maar ook opties om inkomsten te verhogen. Bijvoorbeeld door meer ruimte te bieden aan riviercruises en toeristisch bezoek. Door nog meer in te zetten op het binnenhalen van landelijke en Europese subsidies en het uitbreiden van de capaciteit van de Essenhof.
Daarnaast investeren we al langer in de stad. Door te investeren in woningbouw, groeien we.  En krijgen we meer geld van het Rijk en verdienen we als stad ook meer. Ook de groei van het aantal banen en nieuwe werklocaties zorgt voor hogere inkomsten voor de stad.

In september/oktober hebben we gesproken met inwoners. Ook is een online enquête gehouden. Daarin gaven inwoners aan wat zij belangrijk vinden voor de stad als er minder geld is. De opbrengst nemen college en raad mee bij het maken van hun keuzes. Het is aan de raad om in het algemeen belang en met het oog op de stad en de toekomst keuzes in te maken. Zij zijn de volksvertegenwoordiging. Rond de raadsbehandeling zullen momenten zijn om in te spreken. Daar komt via de raadsgriffie waarschijnlijk binnenkort meer informatie over.

Dan gaan raadsleden in groepjes met elkaar in gesprek. Zij bespreken dan van 2 begrotingsprogramma's de mogelijke maatregelen die in dat programma op de lijst staan. Ze hebben met elkaar een gesprek, dus geen het is geen politiek debat. Er worden geen besluiten genomen. De inzichten van raadsleden neemt het college mee bij het maken van de uiteindelijke bezuinigingsvoorstellen. Dit is dus geen 'normale' raadsbespreking. Inspreken is hier niet mogelijk. De griffie zal voor insprekers in een latere fase voldoende ruimte bieden.

Het klopt dat de verkoop van Eneco-aandelen veel geld heeft opgeleverd. Met de raad is afgesproken dat we dit geld gebruiken om te investeren in de stad. En zo Dordrecht structureel sterker te maken. Bijvoorbeeld door meer woningen te bouwen, zodat de stad groeit. Dan krijgen we meer geld van het Rijk en verdienen we als stad ook meer. Ook zorgen we ervoor dat bedrijven zich in Dordrecht willen vestigen, zodat er meer banen komen in Dordrecht. Ook dit zorgt voor structureel hogere inkomsten voor de stad. Door in aantallen en in kwaliteit te groeien krijgt de stad sterkere schouders om de kosten te kunnen dragen. Alleen op die manier kunnen we zoveel mogelijk van onze voorzieningen in de stad overeind houden. Dit vraagt om grote investeringen, die vele miljoenen kosten.

We krijgen soms de vraag: als we die investeringen niet doen, kunnen we het tekort dan dekken? We snappen dat dat zo lijkt. Toch is dat niet het geval. De investeringen doen we 1 keer, terwijl we de komende jaren elk jaar geld tekortkomen. Juist door te investeren proberen we meer inkomsten te creëren voor Dordrecht. En inkomsten en uitgaven in balans te krijgen.

Het Stadskantoor is verouderd. Het voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd. Het is in slechte staat en verbruikt enorm veel energie. Dat zorgt voor hoge kosten. Daar moest iets gebeuren. Er zijn verschillende opties bekeken. Een grootschalige renovatie, nieuwbouw, of nieuwbouw in samenwerking met partners. De optie nieuwbouw in samenwerking met partners zorgt voor lagere vaste lasten dan wanneer we het oude Stadskantoor zouden opknappen. Financieel is nieuwbouw dus beter dan renovatie.
We zitten straks met Sociale Dienst Drechtsteden, VVV, Dordrecht Marketing en Bibliotheek AanZet in één gebouw. Die samenwerking levert echt een meerwaarde voor inwoners en bezoekers. Bovendien komt met de verhuizing volop ruimte voor extra woningen op de Spuiboulevard. Daarom is voor deze invulling van het Dordthuis gekozen.

Het klopt dat de gemeente de afgelopen jaren geld heeft overgehouden. Dit kwam vooral door incidentele meevallers die we niet in de begroting kunnen opnemen, omdat we ze simpelweg bij het opstellen van de begroting niet weten. Deze meevallers zijn eenmalig en niet structureel. 

Verder hebben we al veel actie ondernomen om de begroting realistischer te krijgen. Budgetten waarbij een aantal jaar op een rij geld overbleef, hebben we bij de begroting 2025 verlaagd. Hiermee hebben we €3 miljoen bespaard.