Rechtszaak Chemours

Chemours en haar rechtsvoorgangers hebben in hun productie tot 2012 de stof PFOA en sinds 2012 GenX-stoffen (FRD-902, FRD-903 en E1) gebruikt en uitgestoten. Deze stoffen, die horen bij de groep PFAS-verbindingen, breken niet of nauwelijks af in het milieu en kunnen schadelijke effecten hebben voor de mens. Uit diverse bodemonderzoeken in de regio blijkt dat de omgeving van de bedrijven verontreinigd is geraakt door de uitstoot van PFOA en GenX-stoffen. Dat leidt tot forse financiële schade. Uitgifte en hergebruik van grond is veel moeilijker doordat er PFAS in zit. Projecten zijn vertraagd. We hebben een apart gronddepot moeten inrichten voor de opslag van grond die door PFOA verontreiniging vooralsnog onbruikbaar is. Deze lijst is zeker niet uitputtend, er komen regelmatig schadeposten bij. Dit gaat ten koste van gemeenschapsgeld. Daar moet niet de gemeenschap voor opdraaien, maar de veroorzaker. Dat geldt ook voor het schoonmaken en/of saneren van verontreinigde percelen. De uitstoot heeft bovendien maatschappelijke onrust veroorzaakt onder inwoners van de gemeenten.

In 2018 hebben de gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden zowel DuPont als Chemours aansprakelijk gesteld voor de schade die is ontstaan en mogelijk nog ontstaat als gevolg van de uitstoot van deze PFAS. Beide bedrijven hebben de aansprakelijkheid afgewezen. Daarom zijn de gemeenten een dagvaardingsprocedure gestart. Advocatenkantoor Pels Rijcken treedt daarin namens de gemeenten op. De dagvaarding is betekend aan Chemours Netherlands B.V., Du Pont de Nemours (Nederland) B.V. en Corteva Holding Netherlands 2 B.V. Die laatste omdat niet is uitgesloten dat (een deel van) de aansprakelijkheid voor de uitstoot van PFOA en GenX-stoffen bij deze holding ligt.

De dagvaarding betreft een civielrechtelijke procedure met als grondslag onder meer de risicoaansprakelijkheid voor gevaarlijke stoffen (artikel 6:175 BW) en onrechtmatige daad (artikel 6:162 BW). Met de dagvaarding vroegen de gemeenten de rechter vast te stellen dat Chemours/Du Pont onrechtmatig hebben gehandeld. De bedrijven wisten van de milieu- en gezondheidsrisico's van PFOA en GenX-stoffen. Toch hebben zij daarvoor niet gewaarschuwd en dit onvoldoende aangegeven bij onder andere het aanvragen van vergunningen. Ook hebben Chemours/DuPont, ondanks deze kennis, te weinig gedaan om de gevolgen van de uitstoot te voorkomen. Daarnaast toont de dagvaarding aan dat de PFAS-verontreinigingen in de gemeenten en de daaruit volgende schade zijn veroorzaakt door de uitstoot door Chemours/DuPont.
Pels Rijcken heeft de vorderingen onderbouwd met onder meer historische data, vergunningsaanvragen, onderzoeksrapporten uit Nederland en de Verenigde Staten, communicatie tussen het Amerikaanse hoofdkantoor van Du Pont en de directie in Dordrecht en uitspraken in de Verenigde Staten met betrekking tot de aansprakelijkheid van Chemours/DuPont.

Dit is voor de gemeenten stap 1. Met deze uitspraak ligt de weg voor een eventuele schadestellingsprocedure open. Wij gaan nu die schade verder concreet becijferen en voorbereiden.  

Het is een tussenvonnis. Op onderdelen kon de rechter nog geen oordeel vellen. Zo vraagt de rechtbank over de periode 1998 tot 2012 om meer informatie aan de partijen. Dit geldt ook voor de uitstoot van GenX vanaf 2012 tot nu. Met dat verzoek gaan we aan de slag. De definitieve uitspraak volgt waarschijnlijk begin 2024. 

Deze zaak loopt al enige tijd. Dit zijn de belangrijkste stappen met alle documenten:

• De dagvaardingsprocedure is gestart in april 2021. Download hier de volledige dagvaarding (pdf).
• Eerst heeft de rechter geoordeeld in een eerste tussenvonnis dat de vorderingen van de gemeenten op Chemours c.s. niet zijn verjaard. En dat de gemeenten naast Chemours ook DuPont aansprakelijk mogen stellen. De bedrijven betwistten dat. De gemeenten hebben na dit tussenvonnis een aantal weken de tijd gekregen om hun reactie te geven op het verweer dat Chemours/DuPont heeft gevoerd op de dagvaarding van de gemeenten. Dat heet een conclusie van repliek. Download hier het eerste tussenvonnis (pdf) van de rechter en de conclusie van repliek (pdf).Ook hebben de gemeenten beslist hun vordering aan te passen (zie de akte wijziging van eis (pdf)).
• De inhoudelijke behandeling vond plaats op 14 maart 2023. Daar werd de zaak inhoudelijk besproken. Hier vindt u de pleitnota van de gemeenten (pdf)
• De rechter heeft op 27 september 2023 een tussenvonnis uitgesproken. Hier vindt u het tussenvonnis (pdf).  

"Dit is een unieke, maar helaas noodzakelijke stap. Wij komen op voor een gezonde leefomgeving voor onze inwoners. De gevolgen van de uitstoot zijn evident, zowel financieel als maatschappelijk. Er is jarenlang enorm hard gewerkt om dit dossier op te bouwen. Ons standpunt is helder: de verantwoordelijkheid van een bedrijf blijft niet beperkt tot de voorschriften in een vergunning. Dit geldt temeer als binnen het bedrijf veel meer kennis aanwezig is van (het effect van) verontreinigende stoffen dan kenbaar is gemaakt door dit bedrijf. We voelen ons zeer gesterkt door het tussenvonnis van de rechter. Die heeft geoordeeld dat de bedrijven verantwoordelijk zijn voor de vervuiling en aansprakelijk zijn voor de schade en het opruimen ervan. Dat is niet alleen voor ons als gemeenten belangrijk, maar bijvoorbeeld ook voor inwoners en anderen die schade hebben geleden of lijden door PFOA en/of GenX-stoffen. Wij vinden het als lokale overheden heel belangrijk dat we hen een fundament bieden met deze uitspraak. En natuurlijk onderstreept dit oordeel eens te meer dat de uitstoot van PFAS moet stoppen. Wij blijven, net als de actiegroepen in onze regio, strijden voor nul uit de pijp en een verbod op het gebruik van PFAS wereldwijd."

Als je schade wil verhalen moet je het bedrijf of de persoon waar het om gaat eerst aansprakelijk stellen voor de schade. Dat doe je schriftelijk, door het aangetekend verzenden van een aansprakelijkstelling/sommatiebrief aan het bedrijf of de persoon. Belangrijk is om alle gegevens van het bedrijf of die persoon goed te achterhalen. Voor een bedrijf is de website van Kamer van Koophandel daarvoor goed bruikbaar.

Het is belangrijk dat dit aansprakelijk stellen zo snel mogelijk gebeurt. Als je te lang wacht met de persoon of het bedrijf op de hoogte stellen van jouw vordering, dan kan jouw vordering verjaren. Dat betekent dat er dan teveel tijd is verstreken tussen het moment dat je wist dat je schade leed en je aansprakelijkstelling/sommatiebrief. In dat geval kan jouw vordering niet meer worden afgedwongen. Wacht dus niet te lang met het versturen van een sommatiebrief. De verjaringstermijn is vijf jaar na het eerste vermoeden van schade. Zoek als dat nodig is juridische hulp. Vermeld in de sommatiebrief een redelijke termijn waarbinnen de persoon of het bedrijf op de aansprakelijkstelling moet reageren. Als de hoogte van jouw schade al bekend is vermeld dan alle schadeposten. Het doel van de sommatiebrief is de persoon of het bedrijf op de hoogte te brengen van jouw vordering en de mogelijkheid te bieden om aansprakelijkheid te erkennen. Als de persoon of het bedrijf geen aansprakelijkheid erkent kan je overwegen naar de rechter te stappen. Dit brengt wel kosten met zich mee, zoals advocaatkosten en kosten voor de juridische procedure. Als de persoon of het bedrijf aansprakelijkheid erkent of de rechter stelt vast dat die persoon of dat bedrijf aansprakelijk is, dan pas kan je de schade die je daadwerkelijk geleden hebt op die partij verhalen.

Hetzelfde als hierboven bij vraag 1 aangegeven. Je verzamelt gegevens over je persoonlijke gezondheid en stuurt een sommatiebrief naar die persoon of dat bedrijf. In deze brief zet je uiteen waarom jouw gezondheidsklachten zijn veroorzaakt door het bedrijf of persoon. Het is verstandig juridische hulp te zoeken. Gezondheidsschade is vaak veel lastiger te verhalen dan andere vormen van schade. Dat komt omdat het niet eenvoudig is vast te stellen dat jouw gezondheidsschade het directe gevolg is van het handelen of nalaten van de persoon die of het bedrijf dat je aansprakelijk stelt.

Ben je het slachtoffer geworden van een misdrijf, zoals bijvoorbeeld oplichting of fraude, dan kun je daarvan aangifte doen bij de politie. Dat kan via de website van de politie. Hier kun je ook aangifte doen als een bedrijf of persoon een strafbaar feit heeft gepleegd zonder dat je zelf schade hebt.

Tegen het bedrijf en de leidinggevenden van Chemours heeft advocaat Benedicte Ficq aangifte gedaan namens veel omwonenden. Dat loopt buiten de gemeente om en wij kunnen als gemeente geen advies geven of het voor jou een juiste keuze is om je daarbij aan te sluiten. Dat is een persoonlijke afweging die je zelf moet maken. Voor hulp bij deze keuze kun je terecht bij bijvoorbeeld het Juridisch Loket of jouw rechtsbijstandsverzekering.

Nadat je de sommatiebrief hebt verzonden kun je proberen in gesprek te gaan met de persoon die of het bedrijf dat je aansprakelijk hebt gesteld. Dit kun je zelf doen of je kunt een advocaat inschakelen. Dat is een persoonlijke keuze. Advocaten hebben ervaring met het voeren van onderhandelingen en zijn daarvoor opgeleid. Zij kunnen jouw belangen goed behartigen.

Dat kan niet zomaar ingeschat worden. Daarvoor is bestudering van alle feiten en omstandigheden en ook de wet en rechtspraak nodig. Advocaten zullen op basis daarvan wellicht in kunnen schatten of een eventuele rechtszaak kansrijk is. Maar zekerheid geven over wat de rechter gaat zeggen, dat kan nooit.

Op de website van het Juridisch Loket kun je veel informatie en voorbeeldbrieven vinden. Als je een laag inkomen hebt, kun je daar ook gratis juridische hulp krijgen.

Mensen die een hoger inkomen hebben, kunnen via hun rechtsbijstandsverzekering, als ze die hebben, juridische hulp inschakelen. Heb je een hoger inkomen maar geen rechtsbijstandverzekering, dan kun je het beste een advocaat inschakelen. Deze kan je vinden via de website www.zoekeenadvocaat.advocatenorde.nl.

Het juridisch loket is bereikbaar via contact op de website www.juridischloket.nl. Je kunt dit loket ook zonder afspraak bezoeken. Het adres is:

Burgemeester de Raadtsingel 73a
3311 JG in Dordrecht.