Wateroverlast
Het klimaat verandert. Eén van de gevolgen in Nederland is dat het vaker en heviger regent. Hierdoor neemt de kans op wateroverlast toe. Ook in Dordrecht hebben we hier mee te maken.
Bekijk hier een korte animatiefilm over hoe we in Dordrecht wateroverlast proberen te voorkomen, bestrijden en wat u er zelf aan kunt doen.
We spreken van 'wateroverlast' bij langdurig grote hoeveelheden (en op grotere schaal) water op straat. Het verkeer kan hier dan last van hebben, of zelfs niet doorrijden. Er kan schade aan uw woning of perceel ontstaan doordat water naar binnen stroomt.
We spreken over 'hinder' als er sprake is van een kortdurende, beperkte hoeveelheid water op straat. Met een duur van 15 tot 30 minuten.
Bij 'ernstige hinder' gaat het om forse hoeveelheden water op straat die langer duren: 30 tot 120 minuten. Daarbij lopen tunnels vol en worden putdeksels omhoog gedrukt.
Wateroverlast binnendijks en buitendijks
Nederland is een land van polders en dijken. In Dordrecht wonen de meeste mensen in een gebied dat beschermd wordt door dijken. Dat noemen we het 'binnendijkse gebied'. De meeste wijken in Dordrecht zijn binnendijks. Maar er zijn ook mensen die buitendijks wonen, in gebieden die hoger liggen. Dat geldt bijvoorbeeld voor het deel van de historische binnenstad tussen de rivier en de Voorstraat, de Prinsenstraat en de Riedijk. En het geldt ook voor de wijk De Staart.
Wateroverlast binnendijks is niet hetzelfde als wateroverlast buitendijks.
Wateroverlast binnendijks
Het gebied binnen de dijken ligt laag. De dijken beschermen het tegen het water van de rivier. Wateroverlast in dit gebied wordt veroorzaakt door water dat van boven komt: regen. Het gaat mis als er in korte tijd veel regen valt. Het kan ook mis gaan bij normale regen die heel lang aanhoudt. De riolen kunnen die enorme hoeveelheid regen niet aan. Het water kan niet meer worden afgevoerd. De straat komt dan blank te staan.
Wateroverlast buitendijks
Het gebied dat buiten de dijken ligt, noemen we 'buitendijks gebied'. De panden die zich hier bevinden, hebben minder snel last van veel regen. Dat komt omdat dit gebied hoog ligt. Het overtollige water kan vaak afvloeien naar de rivier. Het gevaar op wateroverlast komt hier juist van de rivier. Wanneer in de rivier de waterstand heel hoog wordt, kunnen kades onder water komen te staan. Dit kan leiden tot wateroverlast.
Wateroverlast door hoogwater kan tot veel schade leiden. Op dordrecht.nl/hoogwater vindt u veel informatie over (omgaan met) hoogwater in Dordrecht. U leest er hoe u zich goed kunt voorbereiden. Denk hierbij aan het in huis halen van spullen die nodig zijn om zandzakken goed te gebruiken. Of bereidt u voor door bij de inrichting van uw pand rekening te houden met de kans op hoogwater. Tip: meld u aan voor de hoogwatermailservice. Dan wordt u snel gewaarschuwd wanneer er hoogwater ontstaat.
Overstroming
De kans op een overstroming in Dordrecht is heel klein, maar toch niet nul. Bijvoorbeeld als een dijk doorbreekt. In zo'n geval hebben we het over een echte calamiteit, die ook levensbedreigend kan zijn. Hier heeft vrijwel heel Dordrecht mee te maken, omdat vrijwel alle woonwijken zijn omringd door dijken.
Ook al is de kans op een overstroming gering, we mogen er niet vanuit gaan dat het nooit gebeurt. Daarom is het belangrijk dat u de tijd neemt om hier bij stil te staan. Zorg dat u voorbereid bent en dat u weet wat u in zo'n geval moet doen. Op overstroomik.nl staat heel veel informatie. U vindt er tips voor een goede voorbereiding op wat te doen, en wat niet te doen bij een overstroming.
Extreme regen door klimaatverandering
Er is een toenemende kans op extreem veel regen. Dat is één van de belangrijkste effecten van de verandering van het klimaat. De riolering is nooit groot genoeg om zoveel regen meteen af te voeren. Het water komt tijdelijk op straat te staan. Daarna loopt het alsnog via de riolering weg. Afhankelijk van de hoogtesituatie in de straat kan het water ook gebouwen instromen.
Als water gebouwen instroomt of de weg geruime tijd blank staat, spreken we van wateroverlast. Uitgebreide informatie over extreme regen vindt u op de site van het KNMI.
Mogelijke gevolgen van extreme regen voor de situatie in, onder en rondom de woning
In de woning: de huisriolering
De huisriolering is met een buis aangesloten op de gemeenteriolering in de straat. Wanneer er veel regen is gevallen en het gemeentelijke rioolstelsel is vol, dan komt er water op straat. Het rioolwater zoekt echter onder druk soms ook een andere uitweg uit het stelsel. Het kan dan gebeuren dat rioolwater via de huisaansluiting de woning binnendringt. Het aanbrengen van een zogenaamde 'terugslagklep' in de aansluiting kan in enkele gevallen een oplossing zijn.
Onder de woning: de fundering
Er zijn drie soorten fundering:
- Houten palen
- Betonnen palen
- Op 'staal', dit betekent: direct op de ondergrond
Een fundering op palen betekent dat de woning altijd op dezelfde hoogte blijft staan. Is een woning gefundeerd op staal, dan zakt hij mee met de ondergrond. Dit is een doorlopend proces. Meestal betekent dit dat de woning steeds lager komt te staan ten opzichte van de omgeving. Daarmee wordt de woning steeds gevoeliger voor wateroverlast.
Rondom de woning: de tuin en de openbare ruimte
Water stroomt altijd naar het laagste punt. Ligt een woning laag ten opzichte van de omgeving, dan is er dus een verhoogd risico op wateroverlast. Stroomt water vanuit de tuin naar de woning? Dan kunnen in veel gevallen maatregelen aan de tuin verbetering brengen in de situatie.
Stroomt water van de openbare ruimte naar de woning, dan kan de gemeente kijken of een meer wateroverlast bestendige inrichting van de openbare ruimte mogelijk is. Wat hierbij de mogelijkheden zijn, is sterk afhankelijk van de locatie. Het nemen van zodanige maatregelen dat er nooit meer sprake zal zijn van wateroverlast is vrijwel nooit mogelijk.
De belangrijkste voorziening tegen wateroverlast op straat is het stelsel van riolen in de stad. De gemeente is hiervoor verantwoordelijk. De riolering is er om afvalwater en regenwater uit stedelijk gebied af te voeren.
Gemengd of gescheiden riolering?
Het liefst voeren we afvalwater en regenwater gescheiden van elkaar af. Eén buis voor het afvalwater en één buis voor het regenwater. Zo wordt er geen schoon regenwater naar de zuivering vervoerd en onnodig gezuiverd. Het inzicht dat gescheiden riolering beter is dan gemengde riolering is in Nederland in de tachtiger jaren ontstaan. Veel riolering die voor die tijd is aangelegd is dus nog gemengd. De wijken van de laatste 30 jaar hebben in de meeste gevallen een gescheiden riolering gekregen.
Bij vervanging van riolen in oudere wijken leggen we gescheiden riolering aan wanneer dit kan. Dit kan alleen wanneer er ondergronds genoeg ruimte is. Ook moet er een sloot of vijver in de buurt zijn om het regenwater naar af te voeren.
Drainage
In de ondergrond, in bodems en gesteenten, bevindt zich grondwater. Dit grondwater is meestal afkomstig van regen die in de bodem doordringt. Regent het weinig, dan daalt de grondwaterstand. Regent het veel, dan stijgt de grondwaterstand.
Door een lage grondwaterstand kan het groen in de stad te weinig water krijgen. Ook kunnen houten paalfunderingen van woningen droog komen te staan en gaan rotten.
Door een hoge grondwaterstand kan vochtoverlast in woningen ontstaan. Het kan ook schade aan de onderkant van wegen veroorzaken.
Er zijn manieren om de grondwaterstand niet te laag of te hoog te laten worden. Zoals de aanleg van drainage in de weg. Drainage is een kleine flexibele buis vol met gaatjes waar het grondwater in of uit kan stromen. Grondwater kan zo worden afgevoerd wanneer het te hoog staat. Als de grondwaterstand te laag is, kan water worden aangevoerd. Meestal gebruiken we drainage om grondwater af te voeren. Er moet dan wel een vijver of sloot in de buurt zijn om op te kunnen lozen.
Bij vervanging van het gemeenteriool leggen we altijd drainage aan naast de nieuwe buizen. Drainage verkleint de kans op grondwateroverlast in de straat aanzienlijk. Een garantie dat er geen grondwateroverlast meer voor zal komen is het echter niet.
Riolering en wateroverlast
Vaak denken mensen dat de aanleg van een groter riool de oplossing is voor wateroverlast. De aanleg van een groter riool is echter meestal onmogelijk door ruimtegebrek. Bovendien draagt het nauwelijks bij aan het beperken van wateroverlast.
Capaciteit van het riool
Het gemeentelijk rioolstelsel kan 22 millimeter water per uur verwerken. Hiermee voldoen wij aan de landelijke normen. Bij gewone regenval is dit meer dan voldoende capaciteit. In 98 procent van de buien kan het rioolstelsel goed zijn werk doen. Alleen tijdens extreme buien kan het stelsel de hoeveelheid water tijdelijk niet verwerken.
Herinrichting van de openbare ruimte
Bij extreme regen is het onvermijdelijk dat de riolering het op een gegeven moment niet meer aankan. De overtollige regen moet tijdelijk bovengronds worden opgevangen totdat de riolering het wél weer aankan. Op diverse wateroverlast locaties in de stad past de gemeente de inrichting van de openbare ruimte hierop aan.
Onderhoud riool
Reiniging & inspectie
Riolen in de gemeente Dordrecht reinigen we gemiddeld één keer per 15 jaar van binnenuit met een hogedrukspuit. Dan vindt gelijk een inspectie plaats met een camera die door het riool rijdt. Op basis van de camerabeelden bepalen we de kwaliteit van het riool. Wanneer we de kwaliteit weten, weten we of maatregelen nodig zijn. Zijn er maatregelen nodig, dan nemen wij die zo spoedig mogelijk.
Het regenwater stroomt via de kolken in de weg naar het gemeentelijke rioolstelsel toe. Dordrecht heeft 42.000 kolken die jaarlijks worden gereinigd door kolkenreinigers van energie- en afvalbedrijf HVC.
Hoe komt de rioolheffing tot stand?
Mensen redeneren nogal eens 'Ik betaal toch rioolheffing? Los het probleem van de wateroverlast dan ook op!'. Dat het niet zomaar een kwestie is van een groter riool aanleggen, hebben we al uitgelegd. Wat kunnen we dan nog wél doen? Dat is vooral maatregelen treffen in de openbare ruimte. Hiervoor is geld nodig en dat geld komt onder andere uit de gemeentelijke rioolheffing. We leggen graag uit hoe de rioolheffing tot stand komt. Eén keer in de 5 jaar bepaalt de gemeente het beleid voor het grond-, hemel- en afvalwater. Dat gebeurt in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). De gemeenteraad stelt het plan vast. Het plan vormt de basis voor de rioolheffing. In het huidige GRP 2021-2025 is jaarlijks € 600.000 extra opgenomen voor de bestrijding van wateroverlast.
Wat zijn de grootste wateroverlast locaties?
De meeste wateroverlast in Dordrecht komt voor in lager gelegen delen van de stad. Toch is het niet steeds op dezelfde locatie raak. Soms kunnen er heel lokaal zware buien vallen, terwijl de regen een paar straten verderop al minder is.
In 2020 hebben we in Dordrecht verschillende hevige buien gehad. Op de kaart hierboven kun je zien welke locaties dit zijn. Als gemeente zijn we hard bezig om deze probleemlocaties aan te pakken om overlast zoveel mogelijk te voorkomen.
Waterschap Hollandse Delta zuivert het rioolwater en onderhoudt de dijken op het Eiland van Dordrecht. Daarnaast regelt het waterschap de waterstand in sloten en vijvers. Het mag niet te droog worden, maar het mag ook niet overstromen als het veel regent.
Pompen voeren water aan als het droog is en voeren water af als er veel regen valt.
Naast pompen maakt het waterschap ook gebruik van zogenaamde 'inlaten' om in elk deel van de stad de gewenste waterstand te krijgen. Een inlaat is een afsluitbare buis tussen twee gebieden met een verschillende waterstand. Als hij open staat, stroomt er water van het ene naar het andere gebied.
Wanneer zware regen wordt verwacht, neemt het waterschap de volgende maatregelen:
- Inlaten afsluiten
- Alvast wegpompen van water uit sloten en vijvers
- Controleren of de sloten goed doorstromen
- Schoonmaken van vuilroosters en belangrijke buizen
- Eventueel het plaatsen van extra pompen
U kunt zelf ook maatregelen nemen in en om uw woning om wateroverlast tegen te gaan.
Hieronder leest u welke maatregelen u kunt treffen in uw woning. Hier bent u zelf verantwoordelijk voor.
Tuinscore
Een belangrijke maatregel die u zelf kunt treffen, is het vergroenen van uw tuin. Wilt u weten of u uw tuin verder kunt vergroenen? Doe dan de tuinscore test op www.groenblauwdordrecht.nl. Hier vindt u allerlei tips voor een klimaatbestendige tuin. Denk aan maatregelen als: een regenton plaatsen, een wadi of vijver aanleggen. Maar ook: een groen dak, ophogen van drempels, een bladvanger in de regenpijp plaatsen en andere. Zie hiervoor ook onderstaande factsheets.
Geveltuin
Een geveltuin is een simpele manier om meer groen rondom uw huis aan te leggen. Het kan zo simpel zijn als het weghalen van een strook tegels en hier planten neer te zetten. Een geveltuintje heeft een aantal voordelen:
- klimplanten gaan hittestress tegen,
- bloemen verbeteren de biodiversiteit,
- het tuintje zelf vangt water op,
- uw straat oogt er gezelliger door.
De hoeveelheid onderhoud verschilt met de beplanting. Het onderhoud is onkruid wieden, planten snoeien en water geven tijdens droogte. U kunt de soort planten uitkiezen op de hoeveelheid onderhoud.
Kosten
De kosten kunnen verschillen. Dit komt vooral door het formaat van de geveltuin. De vuistregel is: hoe groter de tuin, hoe hoger de kosten. U kiest zelf welke planten u koopt en hoeveel u daaraan uitgeeft. Alleen dit kost u wat geld. De gemeente regelt:
- de aanleg,
- het vervangen van de grond,
- het aanleggen van de opsluitband.
De kosten voor onderhoud zijn voor u.
Aanvraag via de gemeente
U kunt via de gemeente een geveltuintje aanvragen. Vul het formulier in en de gemeente neemt daarna contact met u op over de aanleg. De gemeente legt dan voor u een kaal tuintje aan. De gemeente haalt de tegels weg, vervangt de grond door tuinaarde en legt een opsluitband om het tuintje heen. Als dit klaar is, kunt u uw planten en bloemen planten. U bent verantwoordelijk voor het onderhoud van de geveltuin.
Tips
Leg samen met buren meer tuintjes in uw straat aan. Hoe meer tuintjes, hoe mooier! Dit heeft ook meer voordelen op het gebied van klimaatadaptatie (rekening houden met veranderingen van het weer). Als de gemeente de straat onderhoudt, kan uw tuintje beschadigd raken. Houd hier rekening mee! Onderhoud uw tuintje netjes, anders kan de gemeente het tuintje verwijderen!
Grindstrook
Een grindstrook kan tijdelijk regenwater opvangen, bijvoorbeeld het water van uw terras. Een grindstrook is een gleuf in de grond gevuld met grind. Het water zakt makkelijk tussen het grind door en kan daar dan een tijdje blijven staan. Via de grindstrook trekt het water daarna de grond in. Als u geen ruimte hebt voor een geul, kunt u ook een grindpaal aanleggen. Het werkt hetzelfde. Het is een diep gat gevuld met grind op de diepste plek van uw tuin. Aanleg en onderhoud zijn redelijk simpel. U graaft een geul, legt op de bodem en tegen de zijkanten worteldoek en vult het gat met grind. Het doek remt de groei van onkruid en maakt de zijkanten sterker. De strook heeft bijna geen onderhoud nodig.
Kosten
De kosten voor een grindstrook kunnen verschillen. De grootte van de geul speelt een rol. Let op hoe diep u de geul of het gat maakt. Het moet niet dieper zijn dan het grondwaterniveau. U kunt kiezen uit verschillende soorten vulling. Zo kunt u ervoor kiezen om een goedkope soort stenen onderin de geul te plaatsen en alleen de bovenste laag op te vullen met mooie (sier)kiezels.
Tips
Het heet een 'grindstrook', maar u kunt de geul ook vullen met grotere stenen. Vaak geldt ook dat hoe groter de stenen, hoe meer berging er is voor regenwater. Gebruik zoveel mogelijk stenen of grind van hetzelfde formaat. Hierdoor blijft de ruimte tussen de stenen of het grind zo groot mogelijk. Graaf uw geul niet te diep. Hoe dieper, hoe groter de kans is dat deze inzakt. Als u toch een diepe geul wilt graven, kunt u deze sterker maken met planken aan de binnenkant. Graaf niet dieper dan het grondwaterniveau. Het grondwaterniveau kunt u het beste een paar dagen na een flinke regenbui meten. De grindstrook mag natuurlijk ook onzichtbaar zijn. Denk aan een grindstrook onder een vlonder. Grind is een goed alternatief voor tegels. Het ziet er vergelijkbaar uit. Maar grind is open en laat water dus makkelijk door. Goede plekken om grind te gebruiken, zijn bijvoorbeeld een parkeerplaats, tuinpaden of losse decoratieve onderdelen van uw tuin.
Groen Dak
Een groen dak is nuttig en veelzijdig. Het vertraagt het weglopen van regenwater, gaat hittestress tegen, het isoleert en het is goed voor de biodiversiteit. Een extensief groen dak, het soort dat laag in onderhoud is, werkt het beste op een dak met een hoek tot 5 graden. Bij een steilere hoek verliest het zijn functie als spons. Het dak bestaat uit meer delen:
- één of meer lagen die het dak beschermen tegen bijvoorbeeld te veel vocht en wortels,
- een substraatlaag,
- beplanting, los of als een mat.
Wij raden een extensief groen dak aan. Dit type dak is redelijk simpel aan te leggen en makkelijk te onderhouden. Het onderhoud bestaat uit het vrijhouden van de regenpijp, verwijderen van onkruid, af en toe bemesten en water geven tijdens droogte.
Kosten
De prijs van groene daken wordt vaak per vierkante meter berekend. Ook geldt er vaak dat hoe meer u koopt, hoe goedkoper het wordt. Cassettes zijn vaak goedkoper, maar de doe-het-zelf aanpak is flexibeler. Er zijn meerderde soorten beplanting. Sedum is meestal het goedkoopste. Andere opties zijn bijvoorbeeld heide of kruiden. Het onderhoud kost niet heel veel, maar moet wel gebeuren. De meeste kosten zitten in bemesten (jaarlijks of om het jaar).
Tips
U hoeft niet per se het dak van uw huis te bedekken. U kunt ook het dak van uw schuur, garage of tuinhuisje ombouwen tot groen dak. Omdat dit vaak platte daken zijn, werkt het ook beter voor het opvangen van regenwater. Maak er een project van samen met uw buren. Hoe groter het groene oppervlakte is, hoe groter het effect! Ook kan het kosten besparen door op een grotere schaal in te kopen. Mogelijk moet u een vergunning aanvragen bij de gemeente voor uw groene dak. Als u het niet zeker weet, kunt u altijd een overleg aanvragen bij het Omgevingsloket. Combineer uw groene dak met zonnepanelen. Zonnepanelen geven meer stroom als ze op een groen dak liggen!
Andere type daken
Naast het extensieve groene dak, zijn er ook andere type daken die duurzaam zijn. De meest vergelijkbare is het intensieve groene dak. Dit zijn daken met meer planten die groter en zwaarder zijn, zoals een dakterras. Hier is het erg belangrijk dat het dak sterk genoeg is om het grote gewicht te kunnen dragen. Bij een dakterras moet er natuurlijk ook een hek of railing komen. Er zijn ook 'blauwe' daken. Ook wel 'statische' daken genoemd. Deze daken houden regenwater vast en geven het langzaam af aan de bodem of het riool. Dit werkt goed op grote, platte daken. Hiervoor moet het dak natuurlijk waterdicht zijn en moet het weer sterk genoeg zijn om het gewicht van al het water te kunnen dragen. Tot slot is er ook nog het 'gele' dak. Dit zijn daken die elektriciteit opwekken. Dit type dak komt al veel voor in Nederland en past ook op bijna elk dak. Kijk voor meer informatie op www.rainproof.nl.
Infiltratiekratten
Op plekken waar wateroverlast tijdens en na regenbuien een terugkerend probleem is, kan het verstandig zijn om infiltratiekratten aan te leggen. Zoals de naam zegt, helpen deze kratten met het infiltreren (wegzakken) van regenwater in de grond. De kratten slaan ook water op tijdens en na buien. Kratten passen onder open en verharde oppervlaktes. Als de kratten onder tegels liggen, moeten ze aansluiten op een kolk of put. Regenwater gaat dan via de put naar de infiltratiekratten. Infiltratiekratten werken goed samen met waterdoorlaatbare verharding, een regenton of een grindstrook. Infiltratiekratten zijn niet simpel om aan te leggen. Om ze te plaatsen hebt u dus misschien een ondernemer of tuinman nodig.
Kosten
Het is lastig te voorspellen wat de kosten zijn voor het gebruik van infiltratiekratten. Hier is een aantal redenen voor:
- het aantal kratten wat nodig is, verschilt per plek. Dat ligt aan de grootte van de tuin, de hoeveelheid overlast, het grondwaterpeil en de grondsoort,
- de aanlegkosten verschillen per aannemer/tuinman,
- er zijn bijkomende kosten (denk aan extra zand voor ophogen en/of de kosten van een offerte).
Infiltratie en berging
Infiltratie (water zakt langzaam in de grond) en berging (opslag van water) zijn twee verwarrende begrippen. Een infiltratiekrat is ontworpen voor deze twee functies. Het regenwater loopt vaak sneller het krat in dan dat het vanuit het krat de grond in trekt. Het bergt dus tijdelijk water. Er zijn ook echte waterbergingen (bassins). Een waterberging slaat het water op en geeft het op een later moment aan het riool af. Dit gaat ook overlast van regenwater tegen, maar geeft dus geen water af aan de grond.
Wat nog meer
Om een infiltratiekrat het beste te laten werken, is een aantal dingen nodig. Het eerste is een goede manier om regenwater in het krat te krijgen. Hier zijn meerdere opties voor. Het krat kan onder het gras of andere open grond worden aangelegd. Het water gaat hier snel doorheen en komt dan in het krat. Direct boven een infiltratiekrat kunnen waterdoorlatende tegels worden gelegd. Regenwater kan zonder al te veel moeite door deze tegels heen om in het infiltratiekrat te komen. Tot slot kunt u ook een put of kolk aanleggen. Via een pijp gaat het water dan naar het infiltratiekrat.
Het water in het krat moet er ook weer uit kunnen. In en rond Dordrecht bestaat de grond vaak uit klei. Water gaat hier maar langzaam doorheen. Daarom wordt het aangeraden één of meer verbindingen naar het grondwater aan te leggen. Dit kan bijvoorbeeld een buis zijn die gevuld is met zand of grind. Het water gaat dan vanuit de kratten, door deze buis, naar het grondwater. Het aanleggen van infiltratiekratten is ingrijpend en ook wel duur. Het kan daarom lonen om dit samen met uw buren te doen. Zo bespaart u moeite en geld en lost u samen op een grote schaal waterproblematiek op.
Regenton
Een regenton past in bijna elke tuin. Een regenton verzamelt water dat anders door de regenpijp het riool in gaat. Het regenwater in de ton kan later worden gebruikt om de planten in uw tuin water te geven. In plaats van kraanwater gebruikt u dan regenwater. Een regenton vertraagt dus de afstroming van regenwater en verlaagt het gebruik van drinkwater. Het onderhoud is simpel. Voordat het gaat vriezen, leegt u de ton, draait u het kraantje open en sluit u de vulautomaat af. Dit is ook een goed moment om de binnenkant schoon te maken. Als er voor langere tijd water in staat, kunnen hier algen in gaan groeien.
Kosten
De kosten van een regenton schommelen heel erg. De tonnen zijn vaak van kunststof of hout gemaakt. Houten tonnen zijn meestal duurder. Grotere tonnen zijn natuurlijk ook weer duurder. Om de ton te kunnen aansluiten op een regenpijp is er een vulautomaat nodig. Bij sommige tonnen krijgt u er een vulautomaat bij. Er zijn ook 'regenschuttingen'. Dit zijn schuttingdelen die water kunnen bergen.
Tips
Zet de regenton op een verhoging zoals een boomstam of een regentonhouder. Op deze manier kunt u makkelijk een gieter onder het kraantje houden. Let bij het kopen erop dat het kraantje zo laag mogelijk zit. Zo krijgt u zo veel mogelijk water uit de ton. Zet de regenton het liefste op een schaduwrijke plek. Dit voorkomt dat het water opwarmt en dat er algengroei ontstaat. Koop een regenton die groot genoeg is voor uw tuin. Als u niet precies weet hoe groot de ton moet zijn, kies dan voor de grotere. Beter te veel opgeslagen water, dan te weinig. Ga na of de regenton tegen vorst kan. Het zou zonde zijn als het kraantje of de ton kapot vriest. Leeg de regenton altijd voor het gaat vriezen!
Waar te koop?
- Tuincentrum
- Bouwmarkt
- Online
- Tweedehands. Let wel op of de ton niet lek is en dat het kraantje nog goed werkt.
Tegel eruit
De simpelste manier om meer groen in de tuin te krijgen, is door tegels eruit te halen en hier iets te planten. Dit kan gras, bloemen of een grotere plant zijn. Het helpt tegen wateroverlast, is goed voor de biodiversiteit en kan als het groot genoeg is, ook hittestress tegengaan. De beplanting legt u wat lager dan de bestaande tegels. Zo trekt zo veel mogelijk water in de grond. Het is dus een simpele manier om uw tuin en omgeving te verbeteren! De hoeveelheid onderhoud ligt aan wat u erin plant. Elke vorm van beplanting heeft een aantal basisbehoeften. Water geven tijdens droogte, onkruid verwijderen, mesten en snoeien horen hier allemaal bij. Een goed onderhouden plant ziet er niet alleen mooi uit, maar gaat ook langer mee!
Kosten
Hoe meer tegels u weghaalt, hoe meer planten u natuurlijk nodig heeft. De kans is heel groot dat u wat grond zal moeten vervangen voor tuingrond. Dit is nodig omdat veel planten niet goed groeien in klei of zand. Voor een oppervlakte van 30 bij 30 cm heeft u al snel 20 liter tuingrond nodig. U kunt uw tegels gratis laten ophalen via de Tegelophaalservice van de gemeente.
Tips
Speel met hoeveel en welke tegels u uit uw tuin haalt! Maak er bijvoorbeeld een patroon of ontwerp in. Als u meer tegels verwijdert, vergeet dan niet om er een opsluitband omheen te doen. Dit voorkomt dat de tegels wegzakken of verschuiven. Let op dat er geen opstaande rand ontstaat! Als u een boom(pje) wilt planten moet dit op minimaal 2 meter van de erfgrens. Als het boompje onder de hoogte van een schutting blijft, dan mag het binnen deze 2 meter. Verwijder de tegel(s) waar water blijft staan na een regenbui. Bewaar de tegels op een veilige plek in uw tuin of schuur. Dus niet in de brandgang of een andere plek waar anderen misschien komen! U kunt ook gebruikmaken van de gratis Tegelophaalservice van de gemeente.
Wat te planten
Zonplanten
- Clematis
- Kattenkruid
- Scheefbloem
- Vrouwenmantel
- Knolzijdeplant
- Zonneroosje
- Echte Salie
- IJzerhard
- Hartgespan
- Dropplant
Schaduwplanten
- Damastbloem
- Hondsdraf
- Longkruid
- Sleutelbloem
- Zenegroen
- Bosanemoon
Najaarsplanten
- Guldenroede
- Hemelsleutel
- Herfstaster
- Herfstanemoon
- Koninginnekruid
- Zonnehoed
Bolgewassen
- Sneeuwklokje
- Krokus
- Botanische tulpen
- Winterakoniet
- Blauw druifje
- Sterhyacint
Wadi
Een wadi is een vorm van wateropslag. Een wadi loopt alleen vol tijdens een harde regenbui. In een wadi kan het water veilig blijven staan en na de bui de grond in trekken. De wadi hoeft niet op te vallen, vaak zijn het met gras begroeide verlagingen. Om de wadi zo effectief mogelijk te maken, is het handig om extra wateropslag eronder aan te leggen. Dit kunnen bijvoorbeeld infiltratiekratten of een grindlaag zijn. Het onderhoud van een simpele wadi is niet veel lastiger dan dat van een gewoon gazon. Het gras moet gemaaid en periodiek bemest worden. Hetzelfde geldt voor andere planten die er groeien.
Kosten
Of u nu een bestaand gazon of verharding ombouwt tot wadi, u hebt graszaad nodig om het gras te herstellen of te planten. Zoek uit welk graszaad het beste is voor uw tuin, zoals extra sterk gras of gras dat in de schaduw groeit. Infiltratiekratten of een grindlaag hoeven niet per se, maar verbeteren wel de werking van de wadi. Een grindlaag is goedkoper, maar infiltratiekratten zijn stabieler.
Tips
Een wadi kan goed worden gecombineerd met een regenton. U kunt uw regenton laten overlopen op een wadi. Zo verdwijnt het regenwater niet in het riool, maar in de grond. Breng meer leven rond uw wadi met waterminnende planten. Voorbeelden zijn reuzenrabarber, koningsvaren en hortensia’s. Een grotere hoeveelheid aan planten is goed voor de biodiversiteit! Leg de wadi zo ver mogelijk van uw gevel aan. Als de wadi te vol is en overstroomt, loopt uw huis geen gevaar. Het water dat de wadi instroomt, neemt voedingsstoffen mee van hogere punten. In het diepste punt van de wadi ontstaat hierdoor een overschot aan voedingsstoffen. Het kan dus zo zijn dat u iets vaker dan gewoon de hogere plekken moet bemesten en dat het diepste punt juist heel vruchtbaar wordt. Eén stap verder dan een wadi is een regenwatervijver. Het belangrijkste verschil tussen de twee is dat er altijd water in zo'n vijver staat. Een regenwatervijver neemt permanent ruimte in uw tuin in. Maar het opent wel nieuwe mogelijkheden voor beplanting en biodiversiteit. Door de Dordtse ondergrond, die voornamelijk uit klei bestaat, trekt het water niet snel weg. Met een echte vijver is dit geen probleem meer, het is zelfs een voordeel. Een regenwatervijver heeft wel meer onderhoud nodig om gezond te blijven. Kijk voor meer informatie op www.rainproof.nl.
Waterdoorlaatbare verharding
Hoe goed het ook zou zijn om een volledig groene tuin te hebben, bestrating is ook nodig. Om regenwater zo min mogelijk te hinderen, zijn er meerdere opties: een open bestratingspatroon, grasbetontegels en poreuze klinkers. U kunt de poreuze klinkers gebruiken als direct alternatief voor gewone klinkers. Een open bestratingspatroon en grasbetontegels vragen om onderhoud aan het gras dat ertussen groeit. Verder moet u met de ondergrond rekening houden. Als dit klei of veen is, kan het water van nature niet goed wegzakken. Waterdoorlatende tegels hebben dan geen of maar weinig effect. Om dit op te lossen, kunt u ervoor worden kiezen om infiltratiekratten onder de tegels aan te leggen. Het water kan dan hierin worden opgeslagen. Bodemgegevens zijn te vinden op www.dinoloket.nl.
Kosten
Het vervangen van tegels is geen simpele klus. Als u niet zeker bent of u het zelf kunt doen, kunt u het laten doen door een tuinman of aannemer. Dit is natuurlijk duurder, maar het resultaat zal ook professioneel zijn. Voor een zo goed mogelijk werkende verharding moet u misschien de ondergrond vervangen.
Uitleg over de ondergrond
Het is belangrijk dat de grond onder waterdoorlaatbare verharding goed water kan opnemen. Grondsoorten die het beste water opnemen, zijn zand, grind en teelaarde. Veen en klei nemen maar heel langzaam water op. De originele ondergrond in en rond Dordrecht bestaat voornamelijk uit klei en veen. Maar veel naoorlogse wijken zijn op een laag zand gebouwd. Op het DINOloket kunt u uitzoeken op wat voor grond uw huis staat. U kunt ook zelf de grond controleren door een tegel weg te halen en met een schepje te graven.
- Stap 1:
Ga naar www.dinoloket.nl. Selecteer daar Ondergrondgegevens. Hierna ziet u de kaart van Nederland. - Stap 2:
Zoek uw buurt op de kaart. Links in uw scherm kunt u selecteren welke informatie u wilt zien. Selecteer hier Bodem- en grondonderzoek. - Stap 3:
Bekijk meerdere meetpunten (rondjes) in uw buurt om een beeld te krijgen bij hoe de ondergrond eruit ziet.
Kleine maatregelen
Ophogen drempel
Als er tijdens of na een enorme regenbui water in uw huis komt, is de kans groot dat dit door de deuropening komt. Dit is erg vervelend. Om niet elke keer bij een harde regenbui zandzakken te moeten plaatsen, kunt u de drempel van de deur ophogen. Dit is voornamelijk nuttig voor huizen zonder voortuin. Als u een voortuin hebt, hoe groot dan ook, kunt u hier een verhoging in maken om het water buiten te houden. Een soort klein dijkje.
Bladvanger
Eén van de plekken die vaak een bron is van wateroverlast is de regenpijp. Een bladvanger in uw regenpijp vangt het blad en vuil op en voorkomt verstoppingen. Ook kan bij hevige regenval het water dat niet door het riool kan worden afgevoerd via de bladvanger naar buiten stromen. Hierdoor verlaagt u de druk op uw huisriolering. Dit verkleint de kans op wateroverlast in uw woning. Het is van belang de bladafscheider zo laag mogelijk te plaatsen ten opzichte van de verharding of het tuinoppervlak.
Ontlastput
Een ontlastput is een voorziening in de huisaansluiting van uw riolering. Deze zorgt ervoor dat als de riolering door hevige regenval de hoeveelheid neerslag tijdelijk niet kan verwerken, het water niet uw woning instroomt. Het stroomt dan op het straat- of tuinoppervlak. Meer informatie over ontlastputten kunt u vinden op deze website.
Koekoekstegel
Een andere plek waar water inloopt vanaf de straat zijn de beluchtingskanalen van uw kruipruimte. Kruipruimtes zijn van nature vochtige plekken, zeker in Dordrecht. Het is alleen niet goed als er regenwater de kruipruimte in loopt. Om dit te voorkomen, kunt u voor deze roosters een 'koekoekstegel' of 'wolfskuil' plaatsen. Dit zijn u-vormige bakjes van beton die u eenvoudig voor deze openingen kunt plaatsen, zodat water minder snel uw kruipruimte in kan stromen. Zorgt u ervoor dat de bovenzijde van de tegel minimaal gelijk aan de bovenzijde van het rooster wordt geplaatst en er een waterdichte verbinding ontstaat tussen de muur en de wolfskuil. Dit kan door metselspecie of een kit te gebruiken.
De gemeente Dordrecht biedt een aantal gesubsidieerde maatregelen. Zoals het gratis aanleggen van geveltuintjes, een gratis Tegelophaalservice en een gratis Tuincoach. Deze helpt u bij het vergroenen van uw tuin.
Gratis geveltuintje
Hebt u geen voortuin, maar wel een brede stoep voor de deur? Denk dan aan een geveltuintje. De gemeente komt het gratis voor u aanleggen. U zorgt voor de plantjes en het onderhoud. Een geveltuintje biedt verrassend veel voordelen. Het fleurt natuurlijk meteen uw woning en de straat op. Maar er is meer.
Op hete dagen zorgt het voor verkoeling in de straat. Als u een klimplant in uw geveltuin zet, zorgt het ook voor verkoeling van uw woning. Als u voor vruchtdragende planten kiest, trekt u hiermee vogels aan. U kunt ook kiezen voor vlinderlokkende planten. Zo levert u een bijdrage aan de biodiversiteit in de stad. Een geveltuintje aanvragen kan via dit formulier.
Gratis Tegelophaalservice
Wilt u graag tegels uit uw tuin, maar weet u niet wat u daar vervolgens mee moet doen? Laat het ophalen door onze gratis Tegelophaalservice. U haalt zelf de tegels uit de tuin en stapelt ze op in uw (voor)tuin of aan de straatkant. Wij halen de tegels bij u op als u de tegels vervangt voor beplanting. Wilt u hier gebruik van maken? Stuur dan een mail. Vermeld daarbij uw adres, telefoonnummer en het aantal vierkante meter tegels dat u over hebt. Wij nemen dan contact met u op voor het maken van een afspraak. We verwachten natuurlijk wel dat er geen tegels voor terugkomen, maar dat uw tuin een mooie groene oase wordt.
Gratis Tuincoach
Wilt u graag meer groen in uw tuin, maar weet u niet precies hoe? Onze Tuincoach kan u helpen. In 2021 geeft de Tuincoach 'droomsessies' waarin ze samen met u kijkt naar uw wensen voor uw tuin. Ook houdt ze op diverse locaties spreekuren. Hebt u een specifieke vraag, stel deze dan via de mail en de Tuincoach neemt contact met u op.
Op onderstaande websites vindt u een schat aan informatie. U leest er tips wat u kunt doen om de gevolgen van klimaatverandering in en om het huis tegen te gaan: