Aanpak essentaksterfte
Dordrecht is een eiland met veel natuur, bomen en groen. Daar houden we van. We zijn er trots op en we koesteren het. Een veel voorkomende boom op ons eiland is de es. We hebben er 8.411 staan. De es is een prachtige boom die het oorspronkelijk heel goed heeft gedaan op ons eiland. Maar de boomsoort is ten prooi gevallen aan de 'essentaksterfte'.
De essentaksterfte is een schimmelziekte die vanuit het noorden van Duitsland en Polen is terechtgekomen in Nederland. Helaas is ook ons Eiland van Dordrecht in de greep van de schimmelziekte gekomen. De gevolgen zijn ernstig: delen van de es sterven langzaam af. Afgestorven takken kunnen uit de bomen vallen. Vooral in gebieden waar essen langs de kant van de weg staan, levert dit groot gevaar op. Je zal maar zo'n tak op je hoofd of voertuig krijgen. Daarom hebben we alle essen op grondgebied van de gemeente op de ziekte geïnspecteerd. Uit de inspectie van 2021 blijkt dat er 2484 zieke essen zijn. In het slechtste geval moet een es gekapt worden. Dat doen we niet graag. En we doen het niet zomaar.
Snoeien als het kan
Als we een boom kunnen sparen door alleen de aangetaste takken te verwijderen, dan beperken we het tot snoeien. Als het echt niet anders kan voor de veiligheid, dan kappen we de es. Een extern adviesbureau, Idverde Bomendienst b.v., heeft in 2021 alle essen geïnspecteerd. We houden het verloop van de ziekte in de gaten. Uit het inspectierapport blijkt dat we niet zo snel hoeven over te gaan tot rigoureuze kap. Voorlopig kunnen we veelal volstaan met snoeien. We kappen alleen als de veiligheid in gevaar is. Dit doen we bewust omdat we niet weten hoe de ziekte zich gaat ontwikkelen. We beseffen dat elke boom die we weghalen niet terugkomt.
Onderzoek
We investeren in onderzoek hoe we de essentaksterfte kunnen bestrijden. Maar de eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat we het wel wat somber inzien. Snoei kan een tijdelijke oplossing zijn. Maar op termijn zou het kunnen zijn dat we het grootste deel van de essen moeten vervangen.
Kaalslag en herplant
De es is een veel toegepaste boom in Dordrecht. De essen staan of alleen of in rijen. Daar waar de essen in rijen staan, zal de kap van de aangetaste essen een tijdelijke kaalslag betekenen. Dat is een naar gezicht. Voor elke gekapte boom planten we een nieuwe boom terug. In principe doen we dat op dezelfde plek waar de gekapte boom stond, tenzij het echt niet anders kan. Een reden kan zijn dat er kabels en leidingen in de grond liggen. We leren van het verleden. Daarom kiezen we bij de herplant voor een mix van diverse boomsoorten. Boomziektes zijn vaak soortgebonden. Door voor een mix van bomen te kiezen, voorkomen we in de toekomst kaalslag als gevolg van ziekte zoveel mogelijk. En het komt ook de biodiversiteit ten goede.
Waar en wanneer gaan we snoeien en kappen?
In 2022 zullen we 1682 essen snoeien. In de tweede helft van april beginnen we hiermee. We vervangen 73 essen. Het gaat om bomen die ernstiger zijn aangetast en die op locaties staan die mogelijk gevaar opleveren. Denk aan stadsparken en langs fietspaden. In 2022 inspecteren we alle essen opnieuw. Aan de hand van deze inspectie bepalen we het snoei- en kapprogramma voor 2023.
Het snoeien doen we in de periode dat het blad aan de boom zit. Zo kunnen we de ziekte herkennen.
Het kappen van de bomen doen we pas als we de benodigde vergunning hebben gekregen. En als gebleken is dat het niet verstorend is voor aanwezige planten of dieren. Daarbij kijken we niet alleen of er een nest in zit, maar ook of het onderdeel is van het leefgebied.
We hebben een interactieve kaart gemaakt waarop u kunt zien waar we essen snoeien, kappen en bomen herplanten: interactieve kaart boombeheer essentaksterfte.
Particuliere essen
Het inspectierapport betreft alleen de op gemeentelijke grond individueel geregistreerde essen. Essen in bosplantsoenen zijn niet opgenomen. En ook niet de essen op particulier terrein. Als u een es in uw tuin of op uw bedrijfsterrein hebt, kunt u deze laten onderzoeken door een boomadviesbureau of hoveniersbedrijf. U kunt de es ook zelf bekijken. In de video 'herkennen van de es en essentaksterfte' ziet u hoe u dat doet. Ziet u dode takken? Dan kunt u deze het beste snoeien. Als u de dode takken niet snoeit, kunnen ze afbreken. Zijn er geen dode bladeren of takken? Dan hoeft u nog geen maatregelen te nemen.
Factsheet
We hebben een overzichtelijke factsheet gemaakt hoe we in Dordrecht zorgvuldig omgaan met zieke bomen.
Op de factsheet vindt u de volgende informatie:
Hoeveel bomen zijn er in Dordrecht? 44622 bomen in totaal. Daarvan zijn 8411 essen. Daarvan zijn 2484 zieke essen. Bij 6656 essen is in 2022 geen actie vereist. We snoeien dit jaar 1682 essen. We vervangen 73 essen.
Wat is essentaksterfte? Essentaksterfte is een schimmelziekte die massaal oprukt vanuit Oost-Europa. Ook Nederland en Dordrecht zijn er aan ten prooi gevallen. De gevolgen zijn ernstig: delen van de es sterven langzaam af. Afgestorven takken kunnen zomaar uit de bomen vallen. Op het Eiland van Dordrecht is 30 procent van de essen aangetast.
Ziek betekent nog niet kappen. In Dordrecht kappen we alleen als de veiligheid in gevaar is. Als we een boom kunnen sparen door alleen de aangetaste takken te verwijderen, dan beperken we het tot snoeien. Daarnaast investeren we in onderzoek hoe we de essentaksterfte kunnen bestrijden.
Bomen kappen = nieuwe planten. Voor elke gekapte boom planten we een nieuwe boom terug. Zoveel mogelijk op dezelfde plaats. Tenzij dat niet kan. Een reden kan zijn dat er kabels en leidingen in de grond liggen. Bij de herplant kiezen we voor een mix van boomsoorten. Zo voorkomen we in de toekomst een kaalslag als gevolg van een boomziekte, die vaak soortgebonden is. En het is beter voor de biodiversiteit.
Zorg voor natuur. Als we een boom snoeien of kappen, kijken we eerst of het geen nest-, schuil- of broedlocatie is van beschermde diersoorten, zoals vleermuizen, en vogels als spechten, houtduiven, uilen en andere roofvogels, zoals opgenomen in de Wet Natuurbescherming.
Wij maken Dordt... groen. Maar hoe gaan wij zorgvuldig om met zieke bomen?
Vragen
Hebt u vragen over de essentaksterfte? Stuur ze naar: essentaksterfte@dordrecht.nl of bel 14 078.
Meer informatie/nuttige links
Filmpje van RTV Rijnmond over de start van de inventarisatie van de essentaksterfte op het Eiland van Dordrecht, met Oege Oevering en Jürgen Scholten.
Herken de es en de essentaksterfte
Informatie van Staatsbosbeheer over de essentaksterfte en de gevolgen ervan